ศูนย์เรียนรู้เด็กไทยแก้มใส

โครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการ เกิดจากความร่วมมือระหว่างกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงศึกษาธิการ ร่วมกับหน่วยงานภาคี ได้แก่ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทยในพระราชูปถัมภ์ กรุงเทพมหานคร และ กระทรวงมหาดไทย ภายใต้การสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนโรงเรียนในการน้อมนำแนวทางการดำเนินงานการบริหารจัดการอาหารและโภชนาการในโรงเรียนอย่างครบวงจรของโครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีไปปฏิบัติในการพัฒนาด้านเกษตร อาหาร โภชนาการและสุขภาพเด็กในโรงเรียน สถานการณ์ภาวะทุพโภชนาการของประเทศไทยจากรายงานการเฝ้าระวังภาวะโภชนาการนักเรียนอายุ 6-12 ปี จำนวน 1,492,089 คน ใน 76 จังหวัด ของกรมอนามัย ปี 2555 พบว่าเด็กไทยสัดส่วนไม่ได้มาตรฐาน จำนวน 1.2ล้านคนซึ่งจะส่งผลกระทบต่อระดับสติปัญญาและคุณภาพชีวิตของเด็กไทยหนึ่งในสาเหตุสำคัญคือ1) การพฤติกรรมการบริโภคไม่เหมาะสมตามวัย โดยเฉพาะการบริโภคผักน้อยกว่าปริมาณที่แนะนำ กินขนมกรุบกรอบและเครื่องดื่มรสหวานจัดเกือบทุกวัน จากสถานการณ์ดังกล่าว โรงเรียนเทศบาล 2 วัดดอนมูลชัย จึงได้เข้าร่วมโครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการ ปีที่ 1 เพื่อน้อมนำแนวทางการดำเนินงานที่ประสบความสำเร็จ จากการบริหารจัดการอาหารและโภชนาการในโรงเรียนอย่างครบวงจรของโครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีมาปฏิบัติในการพัฒนาโรงเรียน เพื่อให้เด็กนักเรียน มีภาวะโภชนาการดี สุขภาพแข็งแรง ไปพร้อมๆ กับการพัฒนาทักษะที่จำเป็นและคุณลักษณะที่เอื้อต่อการมีสุขภาวะ และคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

ในการดำเนินงานตามโครงการเด็กไทยแก้มใสสนับสนุนโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนเพื่อให้เด็กนักเรียนได้มีโภชนาการดี มีสุขภาพแข็งแรง โรงเรียนได้วางกรอบในการทำงานเพื่อให้ครอบคลุมงานด้านต่างๆ ของโรงเรียนที่สนับสนุนโครงการนี้ โดยโรงเรียนได้จัดทาหลักสูตรท้องถิ่นมาบูรณาการกับหลักสูตรแกนกลางและหลักสูตรสถานศึกษาเพื่อจัดการเรียนการสอนให้สอดคล้องกับบริบทของโรงเรียนและชุมชน โรงเรียนมีแหล่งเรียนรู้กระบวนการทางการทำนาและเกษตรผสมผสานแนวเกษตรอินทรีย์ โดยโรงเรียนได้จัดพื้นที่ทางการเกษตรของโรงเรียนประมาณ 4 ไร่เศษ ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ทางการเกษตร โดยจัดทำเป็นพื้นที่ปลูกนา บ่อเลี้ยงปลา แปลงพืชผัก โรงเลี้ยงไก่ โรงเห็ด โรงทำปุ๋ยหมักชีวภาพ ฯลฯ โดยให้เด็กแบ่งกลุ่มเข้าเรียนตามตารางเรียนที่จัดไว้และมีครู บุคลากร ตลอดจนวิทยากรภายนอกที่เชิญมาเป็นผู้ให้ความรู้เสนอแนะให้เด็กได้ฝึกปฏิบัติจริง และเมื่อได้ผลผลิตจากการดำเนินงาน ก็จะนำเข้าสู่ระบบสหกรณ์ในโรงเรียน เพื่อให้เด็กได้มีความรู้ทางด้านการตลาด การจัดทำระบบบัญชีต่าง ๆ ซึ่งเด็กที่เป็นคณะกรรมการจะได้หมุนเวียนกันมาปฏิบัติตามที่ครูที่ปรึกษาได้เสนอแนะ เมื่อสหกรณ์โรงเรียนได้ผลผลิตแล้วก็จะนำส่งให้ผู้รับผิดชอบโครงการอาหารกลางวันนำไปดำเนินการจัดทำอาหารเพื่อให้เด็กรับประทานต่อไป ทั้งนี้โรงเรียนยังมีครูและนักเรียนที่รับผิดชอบงานอนามัยโรงเรียน ดำเนินการในการประสานงานเจ้าหน้าที่อนามัยหรือโรงพยาบาล มาตรวจสุขภาพเด็ก ทั้งชั่งน้ำหนักและวัดส่วนสูง ตลอดจนตรวจสอบภาวะโภชนาการอาหารที่ดำเนินการในโรงเรียน เพื่อนำมาสรุปผลการดำเนินงานและหาแนวทางพัฒนาแก้ไข ส่งเสริม ให้เด็กนักเรียนทุกคนได้รับประทานอาหารที่มีคุณภาพ มีสุขภาพดี มีโภชนาการที่ดีต่อสุขภาพของนักเรียน อีกทั้งโรงเรียนสามารถพึ่งพาตนเองได้ โดยการหมุนเวียนทุนการขับเคลื่อนของสหกรณ์เพื่อการเกษตรบรรลุวัตถุประสงค์ของโครงการฯ ดังนั้น โรงเรียนเทศบาล 2 วัดดอนมูลชัย จึงได้เสนอแผนการพัฒนาของโรงเรียนร่วมกับชุมชน เพื่อต่อยอดการดำเนินงานโครงการเด็กไทยแก้มใสจากปีที่ 1 โดยมีปณิธานอย่างมุ่งมั่นในการเจริญรอยตามพระยุคลบาท สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในการน้อมนำรูปแบบการบริหารจัดการที่ดีด้านอาหาร โภชนาการ และสุขภาพของนักเรียนอย่างครบวงจร มาปฏิบัติเพื่อพัฒนาโรงเรียนให้เป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชนและต่อยอดให้เป็นศูนย์เรียนรู้ต้นแบบโรงเรียนเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการ เพื่อให้การแก้ไขปัญหาภาวะทุพโภชนาการและสุขภาพนักเรียนบรรลุผลสำเร็จตามเป้าหมายอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน ตามผลที่คาดหวังของโครงการ

1. นักเรียนมีโภชนาการสมวัย ได้รับประทานอาหารกลางวันตามมาตรฐานโภชนาการ (TSL) และ มีสุขภาพดีเติบโตสมส่วน
   
2. ครู นักเรียน มีความรู้เรื่องกิจกรรมการเกษตรที่ดีในโรงเรียน และกิจกรรมสหกรณ์ นำไปสู่การปฏิบัติได้ และมีความซื่อสัตย์ สุจริตต่อหน้าที่ ทำให้โรงเรียนสามารถพึ่งพาตนเองได้ จากการหมุนเวียนทุนโดยการขับเคลื่อนของสหกรณ์เพื่อการเกษตร
3. โรงเรียนมีรูปแบบการแก้ปัญหาทุพโภชนาการ
4. นักเรียน ผู้ปกครอง เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการจัดการด้านอาหาร จากสิ่งแวดล้อมที่สร้างขึ้น
5. ชุมชนและผู้ปกครองมีส่วนร่วมในการสร้างผลผลิตเกษตรปลอดภัยสู่โรงเรียน

นักเรียนมีภาวะโภชนาการที่สมส่วน 80 % โดย 1. มีภาวะเริ่มอ้วน และอ้วน ไม่เกิน 7 % 2. มีภาวะค่อนข้างผอม และผอม ไม่เกิน 7 % 3. มีภาวะค่อนข้างเตี้ย และเตี้ยไม่เกิน 7 %

1. ถ้าเสร็จสิ้นโครงการแล้วทางโรงเรียนจะดำเนินโครงการต่อเพื่อเจริญรอยตามพระยุคลบาท สมเด็จพระเทพ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โดยการน้อมนำรูปแบบที่ดี “ด้านอาหาร โภชนาการและสุขภาพนักเรียน อย่างครบวงจร ในโครงการพระราชดาริฯ” มาปฏิบัติและพัฒนาโรงเรียนให้ต่อเนื่อง
   
2. การขยายผลจากการดำเนินงานโครงการนี้โรงเรียนจะสร้างโรงเรียนเครือข่ายศูนย์เรียนรู้ต้นแบบแก้มใสโดยให้แต่ละโรงเรียนสมัครเป็นสมาชิกศูนย์เริ่มจากประชุมชี้แจงนโยบายการทำงานบทบาทหน้าที่ต่าง ๆ ศึกษาแหล่งเรียนรู้ภายในศูนย์แก้มใส ส่วนชุมชนและผู้ที่สนใจอื่นๆ ก็ได้ให้คำชี้แนะ ศึกษาแหล่งเรียนรู้แลกเปลี่ยนความคิดต่าง ๆ ภายในศูนย์แก้มใสเพื่อนำมาประยุกต์ใช้และปรับปรุงแก้ไขให้ศูนย์เรียนรู้ต้นแบบแก้มใสมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง