ศูนย์เรียนรู้เด็กไทยแก้มใส

สถานการณ์ภาวะทุพโภชนาการของประเทศไทยจากรายงานการเฝ้าระวังภาวะโภชนาการนักเรียนอายุ 6-12 ปี จำนวน 1,492,089 คน ใน 76 จังหวัด ของกรมอนามัย ปี 2555 พบว่านักเรียนมีภาวะอ้วน ร้อยละ 12.5 เตี้ยร้อยละ 16.8 และระบุว่านักเรียนอายุ 6-12 ปี ที่มีส่วนสูงระดับดีและรูปร่างสมส่วน มีเพียง ร้อยละ 51.6 ซึ่งสอดคล้องกับการสำรวจข้อมูลพื้นฐานของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ปี 2544พบว่า เด็กไทยสัดส่วนไม่ได้มาตรฐาน จำนวน 1.2ล้านคน จำแนกเป็นน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ จำนวน 223,288 คน น้ำหนักสูงกว่าเกณฑ์มาตรฐานจำนวน 590,087 คน และส่วนสูงต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน จำนวน 258,149 คนซึ่งจะส่งผลกระทบต่อระดับสติปัญญาและคุณภาพชีวิตของเด็กไทยหนึ่งในสาเหตุสำคัญคือ1) การพฤติกรรมการบริโภคไม่เหมาะสมตามวัย โดยเฉพาะการบริโภคผักน้อยกว่าปริมาณที่แนะนำ คือเฉลี่ยวันละ 60 กรัม (ปริมาณที่แนะนำวันละ 400 กรัม) กินขนมกรุบกรอบและเครื่องดื่มรสหวานจัดเกือบทุกวันหรือทุกวันสูงถึงร้อยละ 67.4 นอกจากนี้ยังพบว่าเด็กไทยในช่วงวัยประถมศึกษาจะได้รับน้ำตาลจากเครื่องดื่มเฉลี่ย 5-7 ช้อนชา/วัน และน้ำตาลจากขนมกรุบกรอบเฉลี่ย 3 ช้อนชา/วันซึ่งปริมาณรวมในการบริโภคน้ำตาลของเด็กมากถึง 10 ช้อนชา และ2) สภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้อต่อสุขภาพผลกระทบของการได้รับสารอาหารไม่เพียงพอจะส่งผลให้เด็กมีการเจริญเติบโตและพัฒนาร่างกายและสติปัญญาที่ช้าไม่เป็นไปตามศักยภาพที่ควรจะเป็น จากสถานการณ์ดังกล่าว โรงเรียนวัดนากลางจึงได้เข้าร่วมโครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการเพื่อน้อมนำแนวทางการดำเนินงานที่ประสบความสำเร็จ จากการบริหารจัดการอาหารและโภชนาการในโรงเรียนอย่างครบวงจรของโครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีมาปฏิบัติในการพัฒนาโรงเรียน เพื่อให้เด็กนักเรียน มีภาวะโภชนาการดี สุขภาพแข็งแรง ไปพร้อมๆ กับการพัฒนาทักษะที่จำเป็นและคุณลักษณะที่เอื้อต่อการมีสุขภาวะ และคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

กรอบแนวคิดการดำเนินงาน ( Conceptual Framework ) โรงเรียนวัดนากลาง จังหวัดนครสวรรค์ ได้มีการกำหนดนโยบายเรื่องการพัฒนาโรงเรียนต้นแบบเด็กไทยแก้มใส ตามรอยพระยุคลบาท สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ไว้ในแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา และมีแผนปฏิบัติการ ประจำปีที่นำไปสู่เป้าหมายโดยการมีส่วนร่วมของบุคลากรและเครือข่าย โรงเรียนได้ดำเนินงานตามรอยพระยุคลบาทฯ น้อมนำองค์ความรู้และรูปแบบที่ดีด้านการจัดการอาหาร โภชนาการ และสุขภาพนักเรียนอย่างครบวงจรสู่การปฏิบัติในระดับโรงเรียนและชุมชนครอบคลุม 8 องค์ประกอบที่เชื่อมโยงและหนุนเสริมกัน ได้แก่ เกษตรเพื่ออาหารกลางวัน

วัฒนธรรม/ภูมิปัญญา
- พืชผักพื้นบ้าน
- อาหารพื้นบ้าน
พฤติกรรมสุขภาพ
-นิสัยการกิน
- สุขนิสัยที่ดี
ดูแลรักษาอนามัยและสิ่งแวดล้อม

วิชาการ ภาษาไทย/การจดบันทึก คณิตศาสตร์ /ทำบัญชี วิทยาศาสตร์/การสังเกต การเจริญเติบโตของพืช

การงานอาชีพ เกษตรยั่งยืน แปรรูปอาหาร ภูมิปัญญาท้องถิ่น มีความคิดสร้างสรรค์ ฝึกความอดทน ฝึกความรับผิดชอบ

สหกรณ์ ทักษะชีวิต
- พึ่งตนเอง
- ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน
- ความรับผิดชอบต่อตนเอง/ส่วนรวม
- การทำงานเป็นกลุ่ม - การตัดสินใจ/การแก้ปัญหา - การสื่อสาร - การรับฟังความคิดเห็นผู้อื่น - วิถีประชาธิปไตย

อนุรักษ์ทรัพยากร/สิ่งแวดล้อม -ใช้ทรัพยากรอย่างประหยัด - ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อมเช่น ไม่ใช้สารเคมี ฯลฯ - นำของเหลือใช้/ของที่ทิ้งกลับมาใช้ใหม่ เช่น การทำปุ๋ยหมัก

1. เด็กนักเรียนมีสุขภาพและพัฒนาด้านร่างกายเติบโตสมวัย มีอารมณ์และสติปัญญาที่ดีขึ้น รวมทั้งมีทักษะเพื่อการ ดำรงชีวิตที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ในชีวิตจริง
2. โรงเรียนมีรูปแบบลดปัญหาโภชนาการและสุขภาพของเด็กนักเรียนลงได้ มีความรู้และแนวทางในการจัดการเพื่อส่งเสริม สุขภาพและพัฒนาการของเด็กนักเรียนอย่างมีประสิทธิภาพ
3. พ่อแม่ผู้ปกครองและคนในชุมชนมีส่วนร่วมในกิจกรรมการพัฒนาเด็กนักเรียนด้านต่างๆ ช่วยสร้างเสริมความอบอุ่นและ
   ความเข้มแข็งให้กับครอบครัวและชุมชนตลอดจนเกิดความยั่งยืนในการดำเนินงาน
4. ชุมชนมีความตระหนักรู้และตื่นตัวในการจัดการด้านอาหาร โภชนาการ และสุขภาพของเด็กนักเรียน

1. นักเรียนเจริญเติบโตสมวัยโดยมี
   • ภาวะเริ่มอ้วนและอ้วนไม่เกิน7 %
   • ภาวะค่อนข้างผอมและผอมไม่เกิน7 %
   • ภาวะค่อนข้างเตี้ยและเตี้ยไม่เกิน7 %
2. นักเรียนได้กินผัก - ผลไม้หลากหลายเพิ่มขึ้นในมื้อกลางวัน เฉลี่ย 2.1 ผักวันละ ประมาณ 40-100 กรัม
   (อนุบาล 3 ช้อน (50 กรัม)ประถม 4 ช้อน(70 กรัม) ) 2.2 ผลไม้(อนุบาล ½ประถม 1 ส่วน)ต่อมื้อต่อคน
3. ระดับความสำเร็จของโรงเรียน ชุมชน ในการพัฒนาด้านการจัดการเชื่อมโยง :- อาหาร-โภชนาการ- สุขภาพ

การขยายผลของโครงการ โรงเรียนจะขยายผลการดำเนินโครงการสู่นักเรียน และชุมชน โดยส่งเสริมให้นักเรียนปลูกพืชสวนครัวปลอดสารพิษที่บ้านคนละ 1แปลง หากผลผลิตเหลือจากการบริโภคโรงเรียนจะรับซื้อผลผลิตเพื่อสนับสนุนโครงการอาหารกลางวัน ในส่วนของชุมชนจะร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงจัดอบรมให้ความรู้ โดยเชิญสถาบันการศึกษาที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ เช่น วิทยาลัยเกษตรกรรมนครสวรรค์ เกษตรอำเภอ ฯลฯ ให้ความรู้โดยการปฏิบัติจริง ซึ่งจะช่วยให้ลดรายจ่ายในครัวเรือน และเพิ่มรายได้จากการจำหน่ายผลผลิตแก่ครัวเรือน