ศูนย์เรียนรู้เด็กไทยแก้มใส

โครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการ เกิดจากความร่วมมือระหว่างกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงศึกษาธิการ ร่วมกับหน่วยงานภาคี ได้แก่ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทยในพระราชูปถัมภ์ กรุงเทพมหานคร และ กระทรวงมหาดไทย ภายใต้การสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนโรงเรียนในการน้อมนำแนวทางการดำเนินงานที่ประสบความสำเร็จ การบริหารจัดการอาหารและโภชนาการในโรงเรียนอย่างครบวงจรของโครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีไปปฏิบัติในการพัฒนาด้านเกษตร อาหาร โภชนาการและสุขภาพเด็กในโรงเรียน โดยน้อมนำกรอบแนวคิดและองค์ประกอบของการพัฒนาจากบทเรียนโรงเรียนในโครงการพระราชดำริใน 8 องค์ประกอบคือ 1) การเกษตรในโรงเรียน 2) สหกรณ์นักเรียน 3) การจัดการบริหารของโรงเรียน 4) การติดตามภาวะโภชนาการ 5) การพัฒนาสุขนิสัยของนักเรียน 6) การพัฒนาอนามัยสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนให้ถูกสุขลักษณะ 7) การจัดบริการสุขภาพ และ8) การจัดการเรียนรู้ : เกษตร โภชนาการ และสุขภาพอนามัย โดยมีเป้าหมายเพื่อให้เด็กนักเรียนเกิดคุณลักษณะสำคัญใน 4 ประการตามแนวพระราชดำริ คือ มีพุทธศึกษา จริยศึกษา หัตถศึกษาและ จริยศึกษา มีภาวะโภชนาการดี สุขภาพแข็งแรง ไปพร้อมๆ กับการพัฒนาทักษะที่จำเป็นและคุณลักษณะที่เอื้อต่อการมีสุขภาวะ และคุณภาพชีวิตที่ดี ซึ่งเป็นการพัฒนาที่มีเด็กเป็นศูนย์กลาง โดยเน้นให้เด็กนักเรียนได้เรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติจริงด้วยตนเอง (Learning by doing) เพื่อกระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ พัฒนาทักษะและคุณลักษณะที่เหมาะสม สามารถนำไปใช้ได้ในชีวิตจริงและพึ่งตนเองได้ โดยโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการฯ ต้องมีการบริหารจัดการแผนงานอย่างเหมาะสม สอดคล้องกับความต้องการ บริบทของชุมชน และวัฒนธรรมประเพณี ซึ่งโครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการในปีที่ 1 (พ.ศ.2557-2558) มีโรงเรียนเข้าร่วมโครงการทั้งสิ้น 544 โรงเรียนจากทั่วประเทศ
สถานการณ์ภาวะทุพโภชนาการของประเทศไทยจากรายงานการเฝ้าระวังภาวะโภชนาการนักเรียนอายุ 6-12 ปี จำนวน 1,492,089 คน ใน 76 จังหวัด ของกรมอนามัย ปี 2555 พบว่านักเรียนมีภาวะอ้วน ร้อยละ 12.5 เตี้ยร้อยละ 16.8 และระบุว่านักเรียนอายุ 6-12 ปี ที่มีส่วนสูงระดับดีและรูปร่างสมส่วน มีเพียง ร้อยละ 51.6 ซึ่งสอดคล้องกับการสำรวจข้อมูลพื้นฐานของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ปี 2544พบว่า เด็กไทยสัดส่วนไม่ได้มาตรฐาน จำนวน 1.2ล้านคน จำแนกเป็นน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ จำนวน 223,288 คน น้ำหนักสูงกว่าเกณฑ์มาตรฐานจำนวน 590,087 คน และส่วนสูงต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน จำนวน 258,149 คนซึ่งจะส่งผลกระทบต่อระดับสติปัญญาและคุณภาพชีวิตของเด็กไทยหนึ่งในสาเหตุสำคัญคือ1) การพฤติกรรมการบริโภคไม่เหมาะสมตามวัย โดยเฉพาะการบริโภคผักน้อยกว่าปริมาณที่แนะนำ คือเฉลี่ยวันละ 60 กรัม (ปริมาณที่แนะนำวันละ 400 กรัม) กินขนมกรุบกรอบและเครื่องดื่มรสหวานจัดเกือบทุกวันหรือทุกวันสูงถึงร้อยละ 67.4 นอกจากนี้ยังพบว่าเด็กไทยในช่วงวัยประถมศึกษาจะได้รับน้ำตาลจากเครื่องดื่มเฉลี่ย 5-7 ช้อนชา/วัน และน้ำตาลจากขนมกรุบกรอบเฉลี่ย 3 ช้อนชา/วันซึ่งปริมาณรวมในการบริโภคน้ำตาลของเด็กมากถึง 10 ช้อนชา และ2) สภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้อต่อสุขภาพผลกระทบของการได้รับสารอาหารไม่เพียงพอจะส่งผลให้เด็กมีการเจริญเติบโตและพัฒนาร่างกายและสติปัญญาที่ช้าไม่เป็นไปตามศักยภาพที่ควรจะเป็น จากสถานการณ์ดังกล่าว โรงเรียนบ้านท่าลาด จึงได้เข้าร่วมโครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการ ปีที่ 1 เพื่อน้อมนำแนวทางการดำเนินงานที่ประสบความสำเร็จ จากการบริหารจัดการอาหารและโภชนาการในโรงเรียนอย่างครบวงจรของโครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีมาปฏิบัติในการพัฒนาโรงเรียน เพื่อให้เด็กนักเรียน มีภาวะโภชนาการดี สุขภาพแข็งแรง ไปพร้อมๆ กับการพัฒนาทักษะที่จำเป็นและคุณลักษณะที่เอื้อต่อการมีสุขภาวะ และคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

โรงเรียนมีกรอบแนวคิดหลักในการดำเนินโครงการเด็กไทยแก้มใส ครอบคลุมและบูรณาการอย่างเป็นระบบ ยึดหลักการแห่งพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติที่บัญญัติไว้ว่าการจัดการศึกษาต้องพัฒนาผู้เรียนให้ผู้เรียนมีความสมบูรณ์ทั้งด้านร่างกายและจิตใจ ได้นำหลักการดังกล่าวมาบูรณาการกับโครงการเด็กไทยแก้มใสทุกด้าน คือ ด้านการเกษตรในโรงเรียนสหกรณ์นักเรียน การจัดบริการอาหารการติดตามภาวะโภชนาการ การพัฒนาสุขนิสัยนักเรียน การพัฒนาอนามัยสิ่งแวดล้อมในโรงเรียน และการบริการสุขภาพนักเรียน การดำเนินการให้นักเรียนเป็นผู้ปฏิบัติ สถานศึกษาเป็นฐานของการพัฒนางาน เน้นการมีส่วนร่วมของชุมชนผู้ปกครอง และผู้ที่เกี่ยวข้อง ระดมความร่วมมือของหน่วยงานเพื่อเป็นภูมิปัญญาถ่ายทอดองค์ความรู้ เทคโนโลยีให้กับสถานศึกษา ดังนั้น โรงเรียนบ้านท่าลาด สังกัดเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพัทลุง เขต 2 จึงได้เสนอแผนการพัฒนาของโรงเรียนร่วมกับชุมชน เพื่อต่อยอดการดำเนินงานโครงการเด็กไทยแก้มใสจากปีที่1โดยมีปณิธานอย่างมุ่งมั่นในการเจริญรอยตามพระยุคลบาท สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในการน้อมนำรูปแบบการบริหารจัดการที่ดีด้านอาหาร โภชนาการ และสุขภาพของนักเรียนอย่างครบวงจรมาปฏิบัติเพื่อพัฒนาโรงเรียนให้เป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชนต่อยอดให้เป็นศูนย์เรียนรู้ต้นแบบโรงเรียนเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการ เพื่อให้การแก้ไขปัญหาภาวะทุพโภชนาการและสุขภาพนักเรียนบรรลุผลสำเร็จตามเป้าหมายต่อเนื่องอย่างยั่งยืน ตามผลที่คาดหวังของโครงการ

1. นักเรียนมีสุขภาพที่สมบูรณ์แข็งแรง โดยความร่วมมือจากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง
2. นักเรียนสามารถหารายได้ระหว่างเรียนจากความรู้ที่ได้รับเรื่องเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์ 3นักเรียนมีความสุขในการเรียน สามารถปฏิบัติกิจกรรมต่างๆที่โรงเรียนและหน่วยงานอื่นจัดได้อย่างมีคุณภาพ 4นักเรียนสามารถเผยแพร่โครงการ/กิจกรรมเด็กไทยแก้มใส ขยายผลสู่ชุมชน ได้อย่างเหมาะสมกับวัย 5โรงเรียนและชุมชนมีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน ช่วยเหลือกันและกัน ุ6. นักเรียนมีความรู้และมีส่วนร่วมในการดำเนินงานสหกรณ์นักเรียน
3. สภาพแวดล้อมของโรงเรียน สะอาด สวยงาม เอื้อต่อการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
4. มีการจัดทำหลักสูตรบูรณาการทุกองค์ความรู้

1. นักเรียนมีภาวะโภชนาการสมวัย
   • ภาวะเริ่มอ้วน และอ้วน ไม่เกิน ร้อยละ 7
   • ภาวะค่อนข้างผอม และผอม ไม่เกิน ร้อยละ 7
   • นักเรียนค่อนข้างเตี้ย และเตี้ย ไม่เกิน ร้อยละ 7
2. นักเรียนได้กินผักปลอดสารพิษ 3.นัดเรียนได้กินผัก- ผลไม้หลากหลายเพิ่มขึ้นในมื้อกลางวันเฉลี่ยผักวันละประมาณ40 -100กรัมอนุบาล3ช้อน (50กรัม ) ประถม4ช้อน(70กรัม) ผลไม้(อนุบาล1/2 ส่วนประถม 1ส่วน) ต่อมื้อต่อคน

โรงเรียนบ้านท่าลาดจะดำเนินงานโครงการให้มีความต่อเนื่องและยั่งยืนโดยการระดมความร่วมมือจากชุมชน ผู้ปกครอง หน่วยงาน อบต. เกษตรอำเภอ เกษตรจังหวัดเพื่อสนับสนุนโครงการให้มีความยั่งยืนและขยายผลสู่โรงเรียนเครือข่ายทั้ง 10 โรงเรียนและบ้านของนักเรียน เพื่อให้นักเรียนมีภาวะโภชนาการที่ดี เรียนรู้การปฏิบัติงานเกษตรในโรงเรียน การรวมกลุ่ม เกิดทักษะและประสบการณ์ในการดำเนินงาน