ศูนย์เรียนรู้เด็กไทยแก้มใส

โครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการ เกิดจากความร่วมมือระหว่างกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงศึกษาธิการ ร่วมกับหน่วยงานภาคี ได้แก่ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทยในพระ ราชูปถัมภ์ กรุงเทพมหานคร และ กระทรวงมหาดไทย ภายใต้การสนับสนุนจากส านักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริม สุขภาพ (สสส.) โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนโรงเรียนในการน้อมน าแนวทางการด าเนินงานที่ประสบ ความส าเร็จ การบริหารจัดการอาหารและโภชนาการในโรงเรียนอย่างครบวงจรของโครงการตามพระราชด าริ สมเด็จพระเทพ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีไปปฏิบัติในการพัฒนาด้านเกษตร อาหาร โภชนาการและสุขภาพเด็กในโรงเรียน โดยน้อม น ากรอบแนวคิดและองค์ประกอบของการพัฒนาจากบทเรียนโรงเรียนในโครงการพระราชด าริใน ๘ องค์ประกอบคือ ๑) การเกษตรในโรงเรียน ๒) สหกรณ์นักเรียน ๓) การจัดการบริหารของโรงเรียน ๔) การติดตามภาวะโภชนาการ ๕) การพัฒนา สุขนิสัยของนักเรียน ๖) การพัฒนาอนามัยสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนให้ถูกสุขลักษณะ ๗) การจัดบริการสุขภาพ และ ๘) การ จัดการเรียนรู้ : เกษตร โภชนาการ และสุขภาพอนามัย โดยมีเป้าหมายเพื่อให้เด็กนักเรียนเกิดคุณลักษณะส าคัญใน ๔ ประการตามแนวพระราชด าริ คือ มีพุทธิศึกษา จริยศึกษา หัตถศึกษาและ พละศึกษา มีภาวะโภชนาการดี สุขภาพแข็งแรง ไป พร้อมๆ กับการพัฒนาทักษะที่จ าเป็นและคุณลักษณะที่เอื้อต่อการมีสุขภาวะ และคุณภาพชีวิตที่ดี ซึ่งเป็นการพัฒนาที่มีเด็ก เป็นศูนย์กลาง โดยเน้นให้เด็กนักเรียนได้เรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติจริงด้วยตนเอง (Learning by doing) เพื่อกระตุ้นให้เกิด การเรียนรู้ พัฒนาทักษะและคุณลักษณะที่เหมาะสม สามารถน าไปใช้ได้ในชีวิตจริงและพึ่งตนเองได้ โดยโรงเรียนที่เข้าร่วม โครงการฯ ต้องมีการบริหารจัดการแผนงานอย่างเหมาะสม สอดคล้องกับความต้องการ บริบทของชุมชน และวัฒนธรรม ประเพณี ซึ่งโครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการในปีที่ ๑ (พ.ศ.๒๕๕๗-๒๕๕๘) มีโรงเรียนเข้าร่วมโครงการ ทั้งสิ้น ๕๔๔ โรงเรียนจากทั่วประเทศ
สถานการณ์ภาวะทุพโภชนาการของประเทศไทยจากรายงานการเฝ้าระวังภาวะโภชนาการนักเรียนอายุ ๖-๑๒ ปี จ านวน ๑,๔๙๒,๐๘๙ คน ใน ๗๖ จังหวัด ของกรมอนามัย ปี ๒๕๕๕ พบว่านักเรียนมีภาวะอ้วน ร้อยละ ๑๒.๕ เตี้ยร้อยละ ๑๖.๘ และระบุว่านักเรียนอายุ ๖-๑๒ ปี ที่มีส่วนสูงระดับดีและรูปร่างสมส่วน มีเพียง ร้อยละ ๕๑.๖ ซึ่งสอดคล้องกับการ ส ารวจข้อมูลพื้นฐานของส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ปี ๒๕๔๔ พบว่า เด็กไทยสัดส่วนไม่ได้ มาตรฐาน จ านวน ๑.๒ล้านคน จ าแนกเป็นน้ าหนักต่ ากว่าเกณฑ์ จ านวน ๒๒๓,๒๘๘ คน น้ าหนักสูงกว่าเกณฑ์มาตรฐาน จ านวน ๕๙๐,๐๘๗ คน และส่วนสูงต่ ากว่าเกณฑ์มาตรฐาน จ านวน ๒๕๘,๑๔๙ คนซึ่งจะส่งผลกระทบต่อระดับสติปัญญาและ คุณภาพชีวิตของเด็กไทยหนึ่งในสาเหตุส าคัญคือ๑) การพฤติกรรมการบริโภคไม่เหมาะสมตามวัย โดยเฉพาะการบริโภคผัก น้อยกว่าปริมาณที่แนะน า คือเฉลี่ยวันละ ๖๐ กรัม (ปริมาณที่แนะน าวันละ ๔๐๐ กรัม) กินขนมกรุบกรอบและเครื่องดื่มรส หวานจัดเกือบทุกวันหรือทุกวันสูงถึงร้อยละ ๖๗.๔ นอกจากนี้ยังพบว่าเด็กไทยในช่วงวัยประถมศึกษาจะได้รับน้ าตาลจาก เครื่องดื่มเฉลี่ย ๕-๗ ช้อนชา/วัน และน้ าตาลจากขนมกรุบกรอบเฉลี่ย ๓ ช้อนชา/วันซึ่งปริมาณรวมในการบริโภคน้ าตาลของ เด็กมากถึง ๑๐ ช้อนชา และ๒) สภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้อต่อสุขภาพผลกระทบของการได้รับสารอาหารไม่เพียงพอจะส่งผลให้ เด็กมีการเจริญเติบโตและพัฒนาร่างกายและสติปัญญาที่ช้าไม่เป็นไปตามศักยภาพที่ควรจะเป็น จากสถานการณ์ดังกล่าว โรงเรียนวัดนางช า(ประชารัฐรังสฤษฏ์) จึงได้เข้าร่วมโครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านัก โภชนาการ ปีที่ ๑ เพื่อน้อมน าแนวทางการด าเนินงานที่ประสบความส าเร็จ จากการบริหารจัดการอาหารและโภชนาการใน โรงเรียนอย่างครบวงจรของโครงการตามพระราชด าริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีมาปฏิบัติในการ พัฒนาโรงเรียน เพื่อให้เด็กนักเรียน มีภาวะโภชนาการดี สุขภาพแข็งแรง ไปพร้อมๆ กับการพัฒนาทักษะที่จ าเป็นและ คุณลักษณะที่เอื้อต่อการมีสุขภาวะ และคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

การบูรณาการ ๘ กิจกรรมสู่การเรียนรู้ตามรอยพระยุคลบาท (ตามเอกสารแนบ)

1. นักเรียน.มีสุขภาพและพัฒนาการด้านร่างกายเติบโตสมวัยมีอารมณ์ดีและสติปัญญาดีขึ้นมีทักษะเพื่อการดำรงชีวิตสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ในชีวิตจริง
   
2. โรงเรียนมีรูปแบบลดปัญหาโภชนาการและสุขภาพของเด็กนักเรียนลงได้มีความรู้และแนวทางในการจัดการเพื่อส่งเสริมสุขภาพและพัฒนาการของเด็กนักเรียนอย่างมีประสิทธิภาพ
   
3. พ่อแม่ผู้ปกครองและคนในชุมชนมีส่วนร่วมในกิจกรรมพัฒนาเด็กนักเรียนในด้านต่างๆ ช่วยสร้างเสริมความอบอุ่นและความเข็มแข็งให้กับครอบครัวและชุมชน
   
4. เป็นแหล่งเรียนรู้แก่นักเรียน ชุมชน และสถานศึกษาอื่น ได้ศึกษา
   
5. ชุมชน พ่อแม่ผู้ปกครองมีความตระหนักรู้และตื่นตัวในการจัดการด้านอาหาร โภชนาการ และสุขภาพของนักเรียน

นักเรียนเจริญเติบโตสมวัยโดยมี
- ภาวะเริ่มอ้วนและอ้วน ไม่เกิน 7 %
- ภาวะผอม ไม่เกิน 7 %
- ภาวะเตี้ย ไม่เกิน 7 % ดูส่วนสูงตามเกณฑ์อายุ(กรณีที่ภาวะโภชนาการไม่เป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนดให้ลดลงจากเดิมไม่น้อยกว่า 0.5 ต่อปี)
นักเรียนได้กินผัก – ผลไม้หลากหลายเพิ่มขึ้นในมื้อกลางวัน เฉลี่ย ผัก วันละประมาณ 450 กรัม (ผัก อนุบาล 0.5 ทัพพี ประถม 1 ทัพพี ผลไม้อนุบาล 0.5 ส่วนประถม 1 ส่วน) ต่อมื้อต่อคน

ขยายผลสู่ครอบครัวและชุมชน โดยสร้างครอบครัวตัวอย่าง ร้อยละ 30 ของครอบครัวนักเรียนเพื่อให้เกิดความมั่นคงในการพัฒนาชุมชนและสังคม ที่มีโรงเรียนเป็นศูนย์กลางในการเรียนรู้