ศูนย์เรียนรู้เด็กไทยแก้มใส

กิตติกรรมประกาศ

"โรงเรียนบ้านเหมืองแร่ จังหวัดเชียงใหม่" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน 599 ถนนฝางแม่สรวย ม.6 ตำบลแม่คะ อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ โรงเรียนบ้านเหมืองแร่ ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โรงเรียนบ้านเหมืองแร่

บทคัดย่อ

โครงการ " โรงเรียนบ้านเหมืองแร่ " ดำเนินการในพื้นที่ 599 ถนนฝางแม่สรวย ม.6 ตำบลแม่คะ อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ รหัสโครงการ ศรร.1113-002 ระยะเวลาการดำเนินงาน 2 พฤษภาคม 2559 - 30 เมษายน 2560 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 120,000.00 บาท จาก โรงเรียนบ้านเหมืองแร่ เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ โดยมีกลุ่มเป้าหมายเป็นสมาชิกในชุมชนจำนวน 772 คน หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้

โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

โครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการ เกิดจากความร่วมมือระหว่างกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงศึกษาธิการ ร่วมกับหน่วยงานภาคี ได้แก่ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทยในพระราชูปถัมภ์ กรุงเทพมหานคร และ กระทรวงมหาดไทย ภายใต้การสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนโรงเรียนในการน้อมนำแนวทางการดำเนินงานที่ประสบความสำเร็จ การบริหารจัดการอาหารและโภชนาการในโรงเรียนอย่างครบวงจรของโครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีไปปฏิบัติในการพัฒนาด้านเกษตร อาหาร โภชนาการและสุขภาพเด็กในโรงเรียน โดยน้อมนำกรอบแนวคิดและองค์ประกอบของการพัฒนาจากบทเรียนโรงเรียนในโครงการพระราชดำริใน 8 องค์ประกอบคือ 1) การเกษตรในโรงเรียน 2) สหกรณ์นักเรียน 3) การจัดการบริหารของโรงเรียน 4) การติดตามภาวะโภชนาการ 5) การพัฒนาสุขนิสัยของนักเรียน 6) การพัฒนาอนามัยสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนให้ถูกสุขลักษณะ 7) การจัดบริการสุขภาพ และ8) การจัดการเรียนรู้ : เกษตร โภชนาการ และสุขภาพอนามัย โดยมีเป้าหมายเพื่อให้เด็กนักเรียนเกิดคุณลักษณสำคัญใน 4 ประการตามแนวพระราชดำริ คือ มีพุทธศึกษา จริยศึกษา หัตถศึกษาและ จริยศึกษา มีภาวะโภชนาการดี สุขภาพแข็งแรง ไปพร้อมๆ กับการพัฒนาทักษะที่จำเป็นและคุณลักษณะที่เอื้อต่อการมีสุขภาวะ และคุณภาพชีวิตที่ดี ซึ่งเป็นการพัฒนาที่มีเด็กเป็นศูนย์กลาง โดยเน้นให้เด็กนักเรียนได้เรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติจริงด้วยตนเอง (Learning by doing) เพื่อกระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ พัฒนาทักษะและคุณลักษณะที่เหมาะสม สามารถนำไปใช้ได้ในชีวิตจริงและพึ่งตนเองได้ โดยโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการฯ ต้องมีการบริหารจัดการแผนงานอย่างเหมาะสม สอดคล้องกับความต้องการ บริบทของชุมชน และวัฒนธรรมประเพณี ซึ่งโครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการในปีที่ 1 (พ.ศ.2557-2558) มีโรงเรียนเข้าร่วมโครงการทั้งสิ้น 544 โรงเรียนจากทั่วประเทศ
สถานการณ์ภาวะทุพโภชนาการของประเทศไทยจากรายงานการเฝ้าระวังภาวะโภชนาการนักเรียนอายุ 6-12 ปี จำนวน 1,492,089 คน ใน 76 จังหวัด ของกรมอนามัย ปี 2555 พบว่านักเรียนมีภาวะอ้วน ร้อยละ 12.5 เตี้ยร้อยละ 16.8 และระบุว่านักเรียนอายุ 6-12 ปี ที่มีส่วนสูงระดับดีและรูปร่างสมส่วน มีเพียง ร้อยละ 51.6 ซึ่งสอดคล้องกับการสำรวจข้อมูลพื้นฐานของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ปี 2544พบว่า เด็กไทยสัดส่วนไม่ได้มาตรฐาน จำนวน 1.2ล้านคน จำแนกเป็นน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ จำนวน 223,288 คน น้ำหนักสูงกว่าเกณฑ์มาตรฐานจำนวน 590,087 คน และส่วนสูงต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน จำนวน 258,149 คนซึ่งจะส่งผลกระทบต่อระดับสติปัญญาและคุณภาพชีวิตของเด็กไทยหนึ่งในสาเหตุสำคัญคือ1) การพฤติกรรมการบริโภคไม่เหมาะสมตามวัย โดยเฉพาะการบริโภคผักน้อยกว่าปริมาณที่แนะนำ คือเฉลี่ยวันละ 60 กรัม (ปริมาณที่แนะนำวันละ 400 กรัม) กินขนมกรุบกรอบและเครื่องดื่มรสหวานจัดเกือบทุกวันหรือทุกวันสูงถึงร้อยละ 67.4 นอกจากนี้ยังพบว่าเด็กไทยในช่วงวัยประถมศึกษาจะได้รับน้ำตาลจากเครื่องดื่มเฉลี่ย 5-7 ช้อนชา/วัน และน้ำตาลจากขนมกรุบกรอบเฉลี่ย 3 ช้อนชา/วันซึ่งปริมาณรวมในการบริโภคน้ำตาลของเด็กมากถึง 10 ช้อนชา และ2) สภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้อต่อสุขภาพผลกระทบของการได้รับสารอาหารไม่เพียงพอจะส่งผลให้เด็กมีการเจริญเติบโตและพัฒนาร่างกายและสติปัญญาที่ช้าไม่เป็นไปตามศักยภาพที่ควรจะเป็น จากสถานการณ์ดังกล่าว โรงเรียน บ้านเหมืองแร่ จึงได้เข้าร่วมโครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการ ปีที่ 1 เพื่อน้อมนำแนวทางการดำเนินงานที่ประสบความสำเร็จ จากการบริหารจัดการอาหารและโภชนาการในโรงเรียนอย่างครบวงจรของโครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีมาปฏิบัติในการพัฒนาโรงเรียน เพื่อให้เด็กนักเรียน มีภาวะโภชนาการดี สุขภาพแข็งแรง ไปพร้อมๆ กับการพัฒนาทักษะที่จำเป็นและคุณลักษณะที่เอื้อต่อการมีสุขภาวะ และคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นซึ่งในปีที่ 1 ได้ดำเนินการดังต่อไปนี้ (สรุปผลการดำเนินงาน ของโครงการฯ ปีที่ 1 พร้อมสถานการณ์ด้านอาหารและโภชนาการของเด็กนักเรียน ก่อน-หลัง เข้าร่วมโครงการ และกิจกรรมที่ประสบความสำเร็จที่เห็นผลผลิต ผลลัพธ์ หรือนวัตกรรม อย่างเป็นรูปธรรม ตามข้อมูลในใบสมัครส่วนที่3)

กิจกรรม ผลผลิต/ผลลัพธ์/นวัตกรรม  3.1 การเกษตรในโรงเรียน โรงเรียนมีกิจกรรมการเรียนการสอนเศรษฐกิจพอเพียงมีพื้นที่ทำการเกษตรปลูกผักสวนครัวเลี้ยงไก่พันธ์เนื้อเลี้ยงปลาเพาะเห็ดนำผลผลิตที่ได้ไปประกอบอาหารกลางวันแก่นักเรียน  3.2 สหกรณ์นักเรียน โรงเรียนได้ให้นักเรียนรับผิดชอบในการจัดกิจกรรมโดยมีครูเป็นผู้ควบคุมดูแล  3.3 การจัดบริการอาหารของโรงเรียน มีการจัดบริการอาหารกลางวันให้แก่นักเรียนทุกคนโดยการจ้างเหมาแม่ครัวให้มาทำอาหารที่โรงเรียนโดยมีคณะครูรับผิดชอบดูและและจัดเมนูอาหารโดยยึดตามThaischool Luch  3.4 การติดตามภาวะโภชนาการ มีการติดตามนักเรียนที่เป็นกลุ่มเสี่ยงโดยตรวจเช็คภาวะโภชนาการเป็นประจำและจัดกิจกรรมให้อาหารเสริมแก่นักเรียนที่เป็นกลุ่มเสี่ยงผอม  3.5 การพัฒนาสุขนิสัยของนักเรียน โรงเรียนมีกิจกรรมโครงการเสริมทักษะทางด้านดนตรีและกีฬาเพื่อพัฒนาสุขนิสัยและสุขภาพร่างกายของนักเรียน  3.6 การพัฒนาอนามัยสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนให้ถูกสุขลักษณะ โรงเรียนมีบริการน้ำดื่มน้ำใช้ให้แก่นักเรียนและมีห้องน้ำห้องส้วมที่ถูกต้องตามหลักสุขอนามัย  3.7 การจัดบริการสุขภาพ โรงเรียนมีห้องพยาบาลเพื่อให้บริการแก่นักเรียนที่ประสบอุบัติเหตุหรือเจ็บป่วยไม่สบายและได้รับความอนุเคราะห์เจ้าหน้าที่สาธารณสุขจากโรงพยาบาลศูนย์สุขภาพตำบลห้วยไคร้มาตรวจสุขภาพแต่ละปี  3.8 การจัดการเรียนรู้ : เกษตร โภชนาการ และสุขภาพอนามัย โรงเรียนได้มีหลักสูตรและจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาเศรษฐกิจพอเพียงและบูรณาการในแต่ละกลุ่มสาระ

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. 1.เพื่อพัฒนาพฤติกรรมของนักเรียนและผู้ปกครองให้เกิดความตระหนักสำนึกในคุณค่าอาหารและมีสุขนิสัยที่ดีในด้านโภชนาการอย่างยั่งยืน
2. 2.เพื่อพัฒนาบุคลากรทางการศึกษาของโรงเรียนให้มีความรู้ความเข้าใจการบริหารจัดการในโรงเรียนที่มีการเชื่อมโยงระหว่างงานเกษตร และสหกรณ์นักเรียน สู่การจัดบริการอาหารกลางวัน
3. 3.เพื่อพัฒนาสิ่งแวดล้อมในโรงเรียนโดยเน้นการมีส่วนร่วมขององค์กรในท้องถิ่นและองค์กรเครือข่ายให้เป็นแหล่งเรียนรู้ที่มีคุณภาพกับชุมชน ตลอดจนองค์กรหน่วยงานที่สนใจ
4. 4. เพื่อส่งเสริมสุขภาพอนามัยของนักเรียนให้อยู่ตามเกณฑ์ภาวะโภชนาการ

กิจกรรม/การดำเนินงาน

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. นักเรียนและผู้ปกครองเกิดความตระหนักสำนึกในคุณค่าอาหารและมีสุขนิสัยที่ดีในด้านโภชนาการอย่างยั่งยืน
   
2. คณะครูบุคลากรทางการศึกษามีความรู้ในเรื่องการจัดการอาหาร ด้านโภชนาการ การทำการเกษตร การสหกรณ์และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในกิจกรรมการเรียนการสอนได้เป็นอย่างดี
3. โรงเรียนมีแหล่งเรียนรู้ที่ดีมีประโยชน์แก่เครือข่ายและหน่วยงานต่าง ๆ
4. โรงเรียนมีนวัตกรรมที่แปลกใหม่สำหรับใช้ในกิจกรรมการเรียนการสอนและมีผลผลิตนำไปประกอบเป็นอาหาร
   กลางวันให้แก่นักเรียนได้เป็นอย่างดี

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น