ศูนย์เรียนรู้เด็กไทยแก้มใส

โครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการเกิดจากความร่วมมือระหว่างกระทรวงสาธารณะสุขกระทรวงศึกษาธิการ ร่วมกับหน่วยงานภาคี ได้แก่ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์สมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทยในพระราชูปถัมภ์ กรุงเทพมหานครและระทรวงมหาดไทยภายใต้การสนับสนุนจาก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนโรงเรียนในการน้อมนำแนวทางการดำเนินงานที่ประสบผลสำเร็จ การบริหารจัดการอาหารและโภชนาการในโรงเรียนอย่างครบวงจร โครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารีไปปฏิบัติในการพัฒนาด้านเกษตร อาหาร โภชนาการและสุขภาพเด็กในโรงเรียนโดยน้อมนำกรอบแนวคิดและองค์ประกอบของการพัฒนาจากบทเรียนโรงเรียนในโครงการพระราชดำริใน ๘ องค์ประกอบ คือ ๑) การเกษตรในโรงเรียน ๒)สหกรณ์นักเรียน ๓)การจัดการบริการอาหารในโรงเรียน ๔)การติดตามภาวะโภชนาการ ๕)การพัฒนาสุขนิสัยของนักเรียน ๖)การพัฒนาอนามัยสิ่งแวดล้อมของโร เรียนให้ถูกสุขลักษณะ ๗)การจัดบริการสุขภาพและ ๘) การจัดการเรียนรู้ : เกษตร โภชนาการ และสุขภาพอนามัยโดยมีเป้าหมายเพื่อให้เด็กนักเรียนเกิดคุณลักษณะสำคัญใน ๔ ประการตามแนวพระราชดำริ คือมีพุทธศึกษา หัตถศึกษา และจริยศึกษา มีภาวะโภชนาการดีสุขภาพแข็งแรงไปพร้อมกับการพัฒนาทักษะที่จำเป็นและคุณลักษณะที่เอื้อต่อการมีสุขภาวะและคุณภาพชีวิตที่ดี ซึ่งเป็นการพัฒนาที่ดีมีเด็กเป็นศูนย์กลาง โดยเน้นให้เด็กนักเรียนได้เรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติจริงด้วยตนเอง (Learning by doing ) เพื่อกระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ พัฒนาทักษะและคุณลักษณะที่เหมาะสม สามารถนำไปใช้ในชีวิตจริงและพึ่งตนเองได้ โดยโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการฯ ต้องมีการบริหารจัดการแผนงานอย่างเหมาะสม สอดคล้องกับความต้องการ บริบทของชุมชน และวัฒนธรรมประเพณี ซึ่งโครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการในปีที่๑ (พ.ศ. ๒๕๕๗-๒๕๕๘) มีโรงเรียนเข้าร่วมโครงการทั้งสิ้น ๕๔๔ โรงเรียนจากทั่วประเทศ สถานการณ์ภาวะทุพโภชนาการของโรงเรียนพัฒนาสามัคคีที่ผ่านมาพบว่า เด็กนักเรียนยังมีปัญหากล่าวคือ เด็กได้รับอาหารไม่ครบจนมีน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์หรือได้รับอาหารมากผิดปกติจนผิดสัดส่วนที่เหมาะสม นอกจากนี้ยังมีเด็กที่ขาดสารอาหารหมายถึงอาจจะได้รับอาหารไม่ครบประมาณหรือไม่ได้รับอาหารกลางวันพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่ไม่เกิดประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น ขนมกรุบกรอบ น้ำอัดลม จึงส่งผลกระทบต่อการพัฒนาทางสติปัญญา ร่างกาย และอารมณ์ของเด็ก ทำให้เด็กขาดศักยภาพที่จะเรียนรู้ตาม จากสถานการณ์ดังกล่าว โรงเรียนพัฒนาสามัคคี จึงได้เข้าร่วมโครงการเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการปีที่๑ เพื่อน้อมนำแนวทางการดำเนินงานที่ประสบความสำเร็จ จากการบริหารจัดการอาหารและโภชนาการในโรงเรียนอย่างครบวงจรของโครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มาปฏิบัติในการพัฒนาโรงเรียน เพื่อให้นักเรียนมีภาวะโภชนาการดีสุขภาพแข็งแรง ไปพร้อมๆ กับการพัฒนาทักษะที่จำเป็นและคุณลักษณะที่เอื้อต่อการมีสุขภาวะ และคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

เกษตรในโรงเรียนปลูกพืชผัก การประมงเลี้ยงปลาดุก การเลี้ยงไก่ไข่ การเพาะเห็ด นำไปจำหน่ายให้สหกรณ์โรงเรียน สหกรณ์จำหน่ายต่อให้โครงการอาหารกลางวัน นำเงินที่ได้ฝากออมในโครงการธนาคารโรงเรียน จัดบริการอาหารกลางวันที่มีคุณภาพได้สัดส่วนธงโภชนาการ รู้จักออกกำลังกายใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์โดยนักเรียนเป็นผู้ลงมือทำโรงเรียนและชุมชนเป็นผู้สนับสนุนจากความร่วมมือของทุกฝ่าย บ้าน วัด โรงเรียน และชุมชน ดังนั้นโรงเรียนพัฒนาสามัคคี จึงได้เสนอแผนการพัฒนาของโรงเรียนร่วมกับชุมชน เพื่อต่อยอดการดำเนินงานโครงการเด็กไทยแก้มใสจากปีที่ ๑โดยมีปณิธานอย่างมุ่งมั่นในการเจริญรอยตามพระยุคลบาท สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีในกรน้อมนำรูปแบบการบริหารจัดการที่ดีด้านอาหาร โภชนาการ และสุขภาพของนักเรียนอย่างครบวงจรมาปฏิบัติ เพื่อพัฒนาโรงเรียนให้เป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชนต่อยอดให้เป็นศูนย์การเรียนรู้ต้นแบบโรงเรียนเด็กไทยแก้มใสถวายเจ้าฟ้านักโภชนาการ เพื่อให้การแก้ไขปัญหาภาวะทุพโภชนาการและสุขภาพนักเรียนบรรลุผลสำเร็จตามเป้าหมายต่อเนื่องอย่างหยั่งยืน ตามผลที่คาดหวังของโครงการ

1. ได้รับความร่วมมือจากทุกภาคส่วนสนับสนุนการดำเนินงาน โดยเฉพาะหน่วยงานด้านสาธารณะสุข ด้านการเกษตรและสหกรณ์ และผู้ปกครอง ชุมชน
2. โครงการขยายผลสู่ชุมชนโรงเรียนเป็นศูนย์กลางในการพัฒนาสุขภาพของชุมชน
   
3. โรงเรียนเป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชน มีการถ่ายทอดภูมิปัญญาจากปราชญ์ชาวบ้าน แลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน
4. เด็กนักเรียนมีสุขภาพดี เติบโตสมวัยมีอารมณ์สติปัญญาที่ดีขึ้น มีทักษะชีวิตสามารถนำไปใช้ได้จริง
5. โรงเรียนมีรูปแบบลดปัญหาทุพโภชนาการของนักเรียน
6. พ่อแม่/ผู้ปกครองมีส่วนร่วมในการดูแลภาวะสุขภาพของนักเรียน จัดสิ่งแวดล้อมอาหาร
7. เกิดกระแสตื่นตัวในชุมชน/สังคมให้ความสำคัญกับอาหาร โภชนาการ และสุขภาพของเด็กวัยเรียน

1. นักเรียนเจริญเติบโตสมวัยโดยมีภาวะเริ่มอ้วนและอ้วน ไม่เกิน 7 %
2. นักเรียนเจริญเติบโตสมวัยโดยมีภาวะค่อนข้างผอมและผอม ไม่เกิน 7 %
3. นักเรียนเจริญเติบโตสมวัยโดยมีภาวะค่อนข้างเตี้ยและเตี้ย ไม่เกิน 7%

โรงเรียนพัฒนาสามัคคีมีความภาคภูมิใจที่ได้เป็นโรงเรียนต้นแบบเด็กไทยแก้มใส และจะพัฒนาต่อยอดเป็นศูนย์การเรียนรู้ต้นแบบ จะมุ่งมั่นพัฒนาสิ่งที่ทำทั้ง๘ องค์ปะกอบ และปรับปรุงสิ่งที่ยังไม่สมบูรณ์โดยการแก้ปัญหานักเรียนที่มีภาวะทุพโภชนาการ ให้ได้รับอาหารที่มีสัดส่วนในปริมาณที่พอเพียงกำชับติดตามการรับประทานอาหารของนักเรียนดูแลเอาใจใส่นักเรียนที่มีภาวะเตี้ย และอ้วนจะทำการส่งเสริมให้มรการออกกำลังกายโดยการกระโดดเชือกและติดตามผลให้ความรู้ให้กำลังใจให้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินให้ถูกสุขลักษณะให้ดื่มนมให้หมดกล่องการดูแลทันตสุขภาพจะประสานโรงพยาบาลชุมชนมาตรวจฟันผลฟันผุให้ความรู้ทำความเข้าใจเรื่องการแปรงฟันอย่างถูกวิธีและมีประสิทธิภาพ รณรงค์การไม่ดื่มน้ำอัดลม น้ำหวานหน่วยธงโภชนาการ หน่วยทันตสุขภาพมีการจัดซื้อแปรงสีฟันยาสีฟันแจกให้คบทุกคนให้เปิดเพลงแปรงฟันช่วงก่อนขึ้นเรียนภาคบ่ายทุกชั้น จัดสถานที่แปรงฟันให้เหมาะสมมีการตรวจสอบถ้าแปรงไม่สะอาดให้แปรงอีกรอบ มีการติดตามผลโดยเจ้าหน้าที่ อย.น้อยบทบาทในการให้บริการด้านสุขภาพอนามัยอย่างสม่ำเสมอเมื่อถึงวันสำคัญเกี่ยวกับสุขภาพจะมีการเดินรณรงค์ให้ความรู้ในชุมชนเช่นเดินรณรงค์และช่วยจำกัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย วันต่อต้านสิ่งเสพติด วันเอดส์โลก ส่วนองค์ประกอบหลักที่โรงเรียนได้ปฏิบัติอยู่ จะจัดเป็นฐานการเรียนรู้ มีการจัดทำสื่อจัดหาอุปกรณ์และต่อยอดโครงการกิจกรรมต่างๆที่ทำอยู่ให้พัฒนายิ่งขึ้น ด้านการเกษตรจะเพิ่มฐานการผลิตให้มีจำนวนมากขึ้นเพียงพอต่อรายจ่ายให้สหกรณ์โรงเรียนเพื่อนำไปจำหน่ายให้โครงการอาหารกลางวันเพื่อจัดหาวัสดุอุปกรณ์ให้สะดวกเหมาะสมต่อการปฏิบัติงานเช่น เพิ่มประมาณการเลี้ยงปลา การเลี้ยงไก่ไข่ การเพาะเห็ด การปลูกผัก ปรับปรุงดินในการทำนาให้มีประสิทธิภาพให้ได้ผลผลิตมากขึ้น และจัดเป็นฐานการเรียนรู้ที่น่าสนใจเป็นแบบอย่างของผู้ต้องการศึกษาดูงานพร้อมที่จะขายผลสู่โรงเรียนอื่นและมาการจัดอบรมนักเรียนทุกคนทางด้านสุขอนามัยด้านสิ่งแวดล้อม ด้านสหกรณ์เพื่อให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจและสามารถนำไปปฏิบัติให้เกิดประโยชน์ต่อตนเอง ครอบครัว และชุมชน ดูแลเอาใจใส่ประสานผู้ปกครองหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น โรงพยาบาลชุมชน เกษตรอำเภอ องค์การบริหารส่วนตำบล กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ปกครอง ให้ร่วมด้วยช่วยกันเพื่อสุขภาพเด็กไทย